Kur'an-ı Kerim'i Okuma ve Anlama Adabı 4

İMAM NEVEVİ

“ET-TİBYAN Fİ ÂDÂB-İ HAMELETİ’L-KUR’AN”


Ülkemizde daha çok meşhur eseri “Riyazü’s-Salihin” ile bilip, tanıdığımız İmam Nevevi’nin Kur’an’ı okuyup anlamaya dair bu önemli eseri 10 bölüm halinde telif edilmiş.

1. Bölüm: Kur’an Okumanın ve Kur’an Hamelesi Olanların (Hafızlar) Fazileti Hakkındadır.
2. Bölüm: Kur’an Okumayı ve Kur’an Okuyanları Başka Şeylere Tercih Etme Hakkındadır.
3. Bölüm: Ehl-i Kur’an’a Hürmet Etmek ve Onlara Eza Vermekten Kaçınmak Hakkındadır.
4. Bölüm: Kur’an’ı Öğretenlerin ve Öğrenenlerin Edepleri (Dikkat Etmeleri Gereken Hususlar) Hakkındadır.
5. Bölüm: Hamil-i Kur’an Olanların (Hafızlar) Edepleri (Dikkat Etmeleri Gereken Hususlar) Hakkındadır.
6. Bölüm: Kur’an Okumanın Edepleri (Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar) Hakkındadır. (Kitabın en önemli, en hacimli kısmı bu bölümdür ve kitabın asıl maksadı da bu bölümdedir.)
7. Bölüm: Genel Olarak Herkesin Kur’an’a Karşı Edepleri (Dikkat Etmeleri Gereken Hususlar) Hakkındadır.
8. Bölüm: Hususi Vakitlerde ve Durumlarda Okunması Müstehap Olan Ayetler ve Sureler Hakkındadır.
9. Bölüm: Kur’an-ı Kerim’in Yazılması ve Mushafa Hürmet Hakkındadır.
10. Bölüm: Kitapta Geçen Bazı Istılahlara ve Adı Geçen Bazı Şahıslara Dair Açıklamalar Hakkındadır.



Kitabın 6. Bölümünde ele alınan hususları şu şekilde özetlemek mümkündür:

1. Kur’an okumadan evvel ağzın misvakla veya benzeri bir şeyle temizlenmesi hakkındadır.
2. Kur’an’ı abdestli olarak okumak hakkındadır.
3. Abdest almaya veya gusletmeye su bulunamadığında teyemmüm ederek okumak hakkındadır.
4. Kur’an’ı temiz ve şanına yakışır mekanlarda okumak hakkındadır.
5. Kur’an okurken yüzünü kıbleye dönmek hakkındadır.
6. Kur’an okumaya istiaze ve besmeleyle başlamak hakkındadır.
7. Okurken huşu içinde olup, manasını düşünmek hakkındadır.
8. Ayetleri –manalarını düşünmek üzere ve tedebbür için- tekrarlamak hakkındadır.
9. Kur’an okurken ağlamak ve hüzünlenmek hakkındadır.
10. Kur’an-ı Kerim’i tertil üzere okumak hakkındadır.
11. Yeri geldiğinde Allah’ın rahmetini istemek ve azabından kendisine sığınmak hakkındadır.
12. Kur’an’a hürmet etmek hakkındadır.
13. Kur’an’ı lisan-ı aslisi üzere yani Arapça olarak okumak hakkındadır.
14. Kur’an’ı icma ile sabit olan kıraatlerden biri üzere okumak, kıraat-i seb’a dışında herhangi bir kıraatle okumamak hakkındadır.
15. Kıraatleri karışık okumak caiz olmakla birlikte, ilk başladığı kıraatle devam ettirmenin efdal olduğu hakkındadır.
16. Kur’an’ı tertip üzere okumak hakkındadır.
17. Kur’an’ı yüzünden okumaya çalışmak hakkındadır. Yani mushafa bakarak okumak.
18. Toplu halde Kur’an okumanın caiz olduğu, okuyan, dinleyen ve teşvik edenlerin fazileti hakkındadır.
19. Kur’an’ı sırayla okumanın caiz olduğu hakkındadır.
20. Kur’an’ı sesli ya da sessiz okumanın hükmü hakkındadır.
21. Kur’an okurken sesi güzelleştirmenin müstehablığı hakkındadır.
22. Kur’an’ı güzel sesli kimselerden, temiz ve güzel okuyan kimselerden istemenin ve dinlemenin müstehablığı hakkındadır.
23. Kur’an okumaya başlanacak ve durulacak yerler hakkındadır.
24. Kur’an okumanın mekruh olduğu yerler hakkındadır.
25. Kur’an okurken kaçınılması lazım gelen bid’atler hakkındadır.
26. Kur’an okurken arız olan esneme, yellenme gibi durumlarda nasıl davranılması gerektiği hakkındadır.
27. Kur’an okurken kimler için ayağa kalkılabileceği hakkındadır.
28. Kur’an okuyanın selam verip alması hakkındadır.
29. Namazda Kur’an okurken bir rekatta birden fazla sure okumanın caiz olduğu hakkındadır.
30. Kur’an’ın hangi namazlarda açıktan hangi namazlarda gizlice okunacağı hakkındadır.
31. Âmin kelimesi hakkındadır.
32. Tilavet secdeleri hakkındadır.
33. Kur’an okumada gözetilecek seçkin vakitler hakkındadır.
34. Kur’an okurken yanlış okunduğunda nasıl düzeltileceğinin adabı hakkındadır.
35. Kur’an’dan aktarma yaparken hangi ibarelerin kullanılacağı hakkındadır.
36. Kur’an-ı Kerim’i hatmetmenin edepleri hakkındadır.